اولویت‌بندی راهکارهای تعادل‌بخشی به برداشت آب زیرزمینی در نواحی روستایی دشت جیرفت با استفاده از تکنیک MOORA

نویسندگان

1 دانشگاه زاهدان

2 دانشگاه یزد

چکیده

امروزه یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی تحقق توسعه پایدار در سطح جهانی، منطقه‌ای و محلی برداشت بی-رویه و بهره‌برداری نامطلوب از منابع آب زیرزمینی در بخش کشاورزی می‌باشد؛ مسئله‌ای که ابعاد محیطی، اجتماعی و اقتصادی زندگی روستاییان را با تهدید مواجه کرده است. هدف تحقیق حاضر پاسخگویی به این سوال است که راهکارهای مطلوب در راستای حفاظت و کنترل پایدار منابع آب در نواحی روستایی دشت جیرفت کدام است؟ تحقیق حاضر دارای ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده و برای گردآوری داده‌ها از روش بررسی آمار سازمانی، و ابزار پرسشنامه ساخت‌یافته استفاده شده است. تحلیل داده‌ها با استفاده از توابع خطی در محیط نرم‌افزار متلب و تکنیک ریاضی MOORA انجام شد. نتایج بررسی تغییرات سطح آب زیرزمینی در محیط متلب نشان داد این تغییرات از شیب نسبتا شدیدی تبعیت می‌کند، مجموع افت سطح آب‌های زیرزمینی دشت جیرفت طی 26 سال اخیر؛ 14.2 متر می‌باشد که بطور متوسط سالانه 0.5461 متر افت را نشان می‌دهد. لذاطی 26 سال اخیر برداشت آب بیش از حد متعادل صورت گرفته است به طوری که روند تغییرات آب زیرزمینی دشت جیرفت کاهشی می‌باشد. نتایج تحلیل رگرسیون برای پیش‌بینی شرایط آینده، نیز نشان داد از آنجایی‌که در سال 1392 افت سالیانه سطح آب زیرزمینی معادل 1.37 متر می‌باشد عمق دسترسی به آب در افق سال 1400، 566 متر می‌باشد. نتایج مدل MOORA نیز نشان داد "رواج الگوی کشت مطلوب و مبتنی بر کم‌آبی، کیفیت ساختار و فضای فیزیکی مزارع، و تغییر الگوی نگرشی، رفتاری و عملکردی بهره‌برداران" بهترین راهکارهای تعادل‌بخشی به برداشت آب زیرزمینی در دشت جیرفت هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

prioriting of implementatins of exploitation from groundwatwes by MOORA teqique (case study: jiroft plain)

نویسندگان [English]

  • aboozar paidar 1
  • ali hajinejad 1
  • javad darini 2
1
2