تحلیل نقش ابعاد محیط مسکونی در رضایتمندی سکونتی ، مطالعه موردی: محله بالای قاین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه بزرگمهر قائنات

چکیده

رضایتمندی سکونتی را می‌توان درک ساکنان از میزان تأمین انتظاراتشان از محیط مسکونی، تعریف کرد. عدم تأمین این انتظارات باعث نارضایتی از محیط مسکونی می‌شود. نارضایتی سکونتی ضمن کاهش کیفیت زندگی فردی، می‌تواند آثار منفی اجتماعی نیز به همراه داشته باشد. از این رو سنجش رضایت سکونتی و عوامل مؤثر بر آن بسیار حائز اهمیت است. هدف این تحقیق، سنجش رضایتمندی سکونتی و تحلیل تاثیر ابعاد محیط مسکونی بر این متغیر در محله «بالا»ی قاین است. رویکرد پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است و از نظر هدف، توسعه‌ای و از نظر روش، کمی و میدانی است. داده‌های میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. جهت تحلیل داده‌ها از آزمون T تک نمونه‌ای، همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه و آزمون چاو استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد رضایت ساکنان این محله از محیط مسکونی‌شان بالاتر از حد متوسط است. همچنین هر 4 بعد مسکونی مورد مطالعه (کیفیت مسکن، کیفیت محیطی-بصری، دسترسی به خدمات و محیط اجتماعی محله) تأثیر معنادار بر رضایت سکونتی دارد. با توجه به نتایج رگرسیون چند گانه متغیرهای مستقل مورد بررسی در مجموع 58 درصد واریانس متغیر رضایت سکونتی را تبیین می‌کند. در این بین کیفیت محیطی بصری با ضریب بتای ۰/۳۸۳ بیشترین سهم و پس از آن متغیر محیط اجتماعی با ضریب ۰/۳۲۶ رتبه دوم را دارد و کیفیت مسکن کمترین نقش را دارد. بنابراین می‌توان گفت نقش محله در رضایت سکونتی بیش از نقش مسکن است. همچنین نتایج آزمون چاو نشان داد که ویژگی‌های فردی و جمعیت‌شناختی پاسخ‌دهندگان نقش تعدیل‌کننده را در برخی از روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of residential environment dimensions in residential satisfaction, case study: Bâlâ neighborhood in Qaen city

نویسنده [English]

  • Saeed Hossein Abadi
Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Bozorgmehr University of Qaenat, Qaen, Iran
چکیده [English]

Residential satisfaction can be defined as residents' perception of the extent to which their expectations of the residential environment are met. Failure to meet these expectations will lead to dissatisfaction with the residential environment. Residential dissatisfaction, while reducing the quality of individual life, can also have negative social effects. Therefore, measuring residential satisfaction and the factors affecting it is very important. The purpose of this study is to measure residential satisfaction and analyze the impact of residential environment dimensions on this variable in Bâlâ neighborhood as an old neighborhood in Qaen city. This research is a field study and a questionnaire was used to collect data and sample size is 370 people. One-sample t-test, Pearson correlation, multiple regression analysis and Chow test were also used to analyze the data. The results show that people's satisfaction with their residential environment is above average. Also, all 4 studied residential dimensions (housing/dwelling, environmental quality, access to facilities and social environment of neighborhood) have a significant effect on residential satisfaction. According to the results of multiple regression, the independent variables explain and predict 58% of the variance of the residential satisfaction variable. The beta coefficient, the environmental-visual quality of the neighborhood with a coefficient of 0.383 has greatest impact on residential satisfaction and in the next rank is the social environment of the neighborhood with a coefficient of 0.326, and the variable of access to facilities and housing quality has been assigned the third and fourth ranks.Therefore, it can be said that the role of the neighborhood in residential satisfaction is more than the role of the housing. Also, the results of Chow test showed that demographic characteristics of residents have a moderating role in some relationships between independent and dependent variables.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Residential Satisfaction
  • Housing
  • Neighborhood
  • Bâlâ neighborhood
  • Qaen city

مراجع

  1. رجبی، نجیب اله. (1384). تاریخ و جغرافیای شهرستان قاینات (توانمندی‌ها و استراتژی‌های توسعه). انتشارات شهر آشوب، چاپ اول، 364 صفحه.
  2. خسروی، مراد. (1378). جمعیت، فضا و برنامه‌ریزی در شهر قائن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی.
  3. ساعدنیا، فاطمه؛ حسینی، سید هادی؛ قدرتی، حسین. (1395) تحلیل تفاوت‌های فضایی کیفیت زندگی در شهر همدان. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک. ، ۷ (۲۵):۱۶-۱
  4. شاه‌حسینی، پروانه (1396) جغرافیای شهری ایران. انتشارات سمت، چاپ اول: تهران.
  5. شهابیان، پویان؛ سعیدپور، سمیرا؛ و پیرایه گر، میلاد. (1393). سنجش رضایتمندی سکونتی ساکنان محله منظریه (بافت جدید) و ساکنان محله خواهر امام (بافت قدیم) در شهر رشت. آمایش محیط، 7(24), 41-62.
  6. عباس‌زاده، شهاب، گوهری، فرزانه و عسکری رابری، اباصلت. (1395). بررسی تأثیر عوامل کیفیت محیطی بر رضایتمندی ساکنان در مجتمع‎های مسکونی در مشهد. پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 4(4), 653-671.
  7. عزیزی، شهریار. (1390). متغیرهای میانجی، تعدیل گر و مداخله‌گر در پژوهش‌های بازاریابی: مفهوم، تفاوت‌ها، آزمون‌ها و رویه‌های آماری. تحقیقات بازاریابی نوین، شماره 2، 157-177.
  8. غفوریان، میترا؛ حصاری، الهام. (1395). بررسی عوامل و متغیرهای زمینه‌ای مؤثر بر رضایتمندی ساکنین از محیط مسکونی. مطالعات شهری, 5(18), 91-100
  9. مرکز آمار ایران. (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن خراسان جنوبی، شهر قائن سال 1395. مرکز آمار ایران.
  10. مظفری، نگین؛ و لطیفی، بیتا و برک پور، ناصر. (1394). سنجش و مقایسه میزان رضایت­مندی ساکنان از سیستم سکونتی (مطالعه موردی: مناطق 3 و 11 شهر تهران). مطالعات شهری، 4(17), 77-92.
  11. مهندسان مشاور طرح معتبر (1399). شناسایی و تهیه سند چارچوب برنامه‌ریزی محدوده­ها و محلات نیازمند بازآفرینی شهر قاین. کارفرما: شهرداری قائن.
  12. نقدی، اسدالله؛ بلالی، اسماعیل و محمدرضایی، فریبا. (1394). بررسی رضایتمندی سکونتی در شهر همدان و تعیین‌کننده‌های جامعه‌شناختی آن. فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. دوره 4، شماره 3، 475-455.

 

  1. Afacan, Y. (2015) Resident satisfaction for sustainable urban generation.Municipal Engineer, 168(4), pp. 220–
  2. Aigbavboa, C. O. (2014). An Integrated Beneficiary Centered Satisfaction Model For Publicly Funded Housing Schemes In South Africa. Doctorate Thesis, University of Johanessburg.
  3. Ajayi, M., Nwosu, A., & Ajani, Y. (2015). Students' Satisfaction with Hostel facilities in Federal University of Technology,Akure,Nigeria. European Scientific Journal, 11(34), 402-415.
  4. Ariffin, Raja Noriza (2010). Residential satisfaction in private low – cost housing in the urban area: A case study of the Klang Valley, Malaysia. International Housing Research Conference. Istanbul, Turkey, 4 -7 July 2010.
  5. Bonaiuto, M., Bonnes, M. & Continisio, M. (2004) Neighborhood evaluation within a multiplace perspective on urban activities. Environment and Behavior, 36(1), pp. 41–
  6. Byun, G.& Ha, M. (2016). The Factors Influencing ResidentialSatisfaction by Public Rental Housing Type.Journal of Asian Architecture and Building Engineering, 15:3, 535-542, DOI: 10.3130/jaabe.15.535
  7. Chapman, D., & Lombard, D.( 2006). Determinants of neighborhood satisfaction in fee based gated and non-gated communities. Urban Affairs Review, 41(6), 769-799
  8. Davoodi, Tina, and Uğur U. Dağlı. (2019) .Exploring the Determinants of Residential Satisfaction in Historic Urban Quarters: Towards Sustainability of the Walled City Famagusta, North Cyprus. Sustainability 11, no. 22: 6261.
  9. Fernandez-Portero.C., et al(2017) Dwelling conditions and life satisfaction of older people through residential satisfaction. Journal of Environmental Psychology.Volume 49, April 2017, Pages 1-7
  10. Foye, C. (2017). The relationship between size of living space and subjective well-being. Journal of Happiness Studies: An Interdisciplinary Forum on Subjective Well-Being, 18(2), 427–461.
  11. Huang, Z. & Du, X. (2015). Assessment and determinants of residential satisfaction with public housing in Hangzhou, China. Habitat International. 47. 10.1016/j.habitatint.2015.01.025
  12. Ibem, E. O. & Amole, D. (2013a) Residential satisfaction in public core housing in Abeokuta, Ogun State, Nigeria. Social Indicators Research,113(1), 563-581.
  13. Ibem, E. O. & Amole, D. (2013b) Subjective life satisfaction in pubic housing in urban areas of Ogun State, Nigeria. Cities, 35, pp. 51–61
  14. Ibem, E. O., & Aduwo, E. B. (2013). Assessment of residential satisfaction in public housing in Ogun State, Nigeria. Habitat International, 40, 163–175.
  15. Ibem, E. O., Opoko, P. A. & Aduwo, E. B. (2017) Satisfaction with neighbourhood,environments in public housing: Evidence from Ogun State,Nigeria. Social Indicators Research, 130, pp. 733–757.
  16. Ibem, E.O., Ayo-Vaughan, E.A., Oluwunmi, A.O. et al. (2019).Residential Satisfaction Among Low-Income Earners in Government-Subsidized Housing Estates in Ogun State, Nigeria. Urban Forum 30, 75–96.
  17. Kshetrimayum,B., Bardhan, R., Kubota,T.(2020). Factors Affecting Residential Satisfaction in Slum Rehabilitation Housing in Mumbai. Sustainability 2020, 12, 2344; doi:10.3390/su12062344.
  18. Leslie, E. & Cerin, E. (2008) Are perceptions of the local environment related to the neighbourhood satisfaction and mental health in adults?Preventive Medicine, 47, pp. 273–278.
  19. Li, J., Li, D., Ning, X. et al.(2019). Residential satisfaction among resettled tenants in public rental housing in Wuhan, China. J Hous and the Built Environ 34, 1125–1148.
  20. Liu, A. M. M. (1999) Residential satisfaction in housing estates: A Hong Kong perspective. Automation in Construction, 8, pp. 511–524.
  21. Lu, M. (1999). Determinants of residential satisfaction:Ordered Logit vs.regression models. Growth and change,30(spring), 264-287.
  22. Mohit, M. & Raja, A.M.M.A.-K. (2014). Residential satisfaction-Concept, theories and empirical studies. Planning Malaysia. 12. 47-66. 10.21837/pmjournal.v12.i3.131.
  23. Muhammad, Z., Rostam, K. & Yusoff, Y. M. (2010) Residential satisfaction with housing in the Malaysian context. The International Journal of Interdisciplinary Social Sciences, 5(2), pp. 379–395.
  24. Najib, N. M., Yusuf, N., & Abidin, N. Z. (2011). Student residential satisfaction in research universities. Journal of Facilities Management, 9(3), 200-212.
  25. Oladiran, O. J. (2013). A post occupacy evalution of students' hostels accommodation. Journal of Building Performance , 4(1), 33-43.
  26. Ren, Honghao & Folmer, Henk. (2017). Determinants of residential satisfaction in urban China: A multi-group structural equation analysis. Urban Studies. 54. 1407-1425. 10.1177/0042098015627112.
  27. SMRKE, U., BLENKUŠ, M., SOČAN, G.(2018). Residential satisfaction questionnaires:A systematic review. Urbani izziv, volume 29, no. 2, 67-82
  28. Vera-Toscano, E. & Ateca-Amestoy, V. (2008). The Relevance of Social Interactions on HousingSatisfaction. Soc Indic Res, 86, 257-274.
  29. Wang F, Wang D. (2020).Changes in residential satisfaction after home relocation: A longitudinal study in Beijing, China. Urban Studies. 2020;57(3):583-601.
  30. Wang, D. and Wang, F. (2016). Contributions of the usage and affective experience of the residential environment to residential satisfaction. Housing Studies 31(1:1-19.
  31. Xue, P., Mak, C. M. & Ai, Z. T. (2016) A structured approach to overall environmental satisfaction in high-rise residential buildings. Energy and Buildings, 116, pp. 181–189.
  32. Yin,R. Miao,X., & Geng,Z., & Sun,Y.( 2018). Assessment of Residential Satisfaction and Influence Mechanism, A Case Study of Jinan City, Journal of Business Administration Research, Journal of Business Administration Research, Sciedu Press, vol. 7(2), pages 9-16.
مطالعات جغرافیایی مناطق خشک
دوره 13، شماره 49
آذر 1401
صفحه 78-58

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار