ارزیابی اثرات محیط زیستی ساخت و بهره برداری راه آهن با تأکید بر ماتریس سریع (مطالعه موردی: پروژه آنتنی اتصال سبزوار به راه آهن مشهد- تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه مهندسی محیط‌زیست، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایـران

چکیده

هدف: هدف این پژوهش ارزیابی پیامدهای مثبت و منفی حاصل از اجرای پروژه احداث راه‌آهن آنتنی سبزوار به راه‌­آهن مشهد - تهران بر محیط‌زیست پیرامونی آن با استفاده از ماتریس پاستاکیا است، و با تجزیه پروژه و محیط‌زیست آن به عوامل تشکیل‌دهنده (ریز عامل محیطی - ریز فعالیت پروژه) صورت گرفته است.
روش و داده: تحقیق حاضر از نظر روش تحلیلی (کمی و کیفی) و از نظر نوع کاربردی است. با اجرای این روش ارزیابی آثار محیط زیستی، ابزاری مناسب برای اطمینان یافتن از اجرای مناسب پروژه به دست می‌­آید. می‌­توان این روش ارزیابی­ را روشی جهت تعیین، پیش‌­بینی و تفسیر آثار محیط زیستی پروژه راه‌آهن بر محیط‌زیست منطقه و سلامت بوم نظام‌­های آن دانست.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌­دهد که اثر فعالیت‌­های پروژه بر عوامل فیزیکی و شیمیایی، در جمع‌بندی نهایی فقط در مورد اثر حفاری بر شکل زمین، اثرات و تغییرات منفی داشته است. در عوامل بیولوژیکی - اکولوژیکی، بیشترین اثرات منفی بر پوشش گیاهی و اراضی زراعی و باغی ایجاد شده است. محیط اجتماعی – فرهنگی اثرات و تغییرات مثبتی نشان دادند. در بررسی عوامل اقتصادی و فنی اجرای پروژه احداث راه‌­آهن بر محیط‌زیست، تنها عاملی که دارای اثرات منفی است، هزینه تغییر کاربری است.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که پروژه احداث راه‌آهن، در مجموع دارای 10 اثر و تغییرات منفی و 5 اثر و تغییرات مثبت بر محیط­‌های مختلف است. همچنین با توجه به این نتایج توصیه به رعایت الزامات زیست‌محیطی می­‌گردد.
نوآوری، کاربرد نتایج: ارزیابی و اجرای پروژه راه‌آهن با روش ماتریس سریع  می‌تواند مناسب یا نامناسب بودن پروژه را با هزینه‌ی کمتر و در زمان کوتاه‌تری تعیین نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Environmental impact assessment of railway construction and operation with emphasis on the fast matrix: A case study for antenna project connecting Sabzevar to Mashhad-Tehran railway

نویسندگان [English]

  • Abbas Pahlavani
  • Elham Jaefari
Department Environmental Engineering, Faculty of Geography and Environmental Sciences, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran
چکیده [English]

Aim: The purpose of this study is to evaluate the positive and negative consequences of the project construction of the Sabzevar antenna railway to Mashhad-Tehran railway on the surrounding environment using the Pastakia matrix and by breaking down the project and its environment into constituent factors (acceptable environmental factor - project micro-activity) has taken place.
Material & Method: The present research is analytical and applied in terms of method (quantitative and qualitative) and type, respectively. By implementing this environmental impact assessment method, a suitable tool is obtained to ensure the proper implementation of the project. This evaluation method can be considered a method for determining, predicting, and interpreting the railway project's environmental effects on the region's environment and the ecological health of its systems.
Finding: The findings show that the effect of the project's activities on physical and chemical factors, in the final summary, only in the case of the effect of drilling on the shape of the earth, had negative effects and changes. Biological-ecological factors have created The most negative effects on vegetation and agricultural and garden lands. The socio-cultural environment showed positive effects and changes. In examining the economic and technical factors of implementing the railway construction project on the environment, the only factor with negative effects is the cost of change of use.
Conclusion: The results of this study showed that the railway construction project has a total of 10 negative effects and changes and 5 positive effects and changes on different environments. Also, according to these results, it is recommended to comply with environmental requirements.
Innovation: Evaluation and implementation of the railway project with the Rapid Matrix method can determine the appropriateness or inappropriateness of the project at a lower cost and in a shorter time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Environmental Impact Assessment (EIA)
  • Pastakia Matrix
  • Sabzevar
  • Railway
بهرامی، سجاد، ستوده، احد، علمی، محمدرضا، احسان­زاده، علیرضا. (1394). ارزیابی اثرات زیست‌محیطی معادن با استفاده از روش پاستاکیا (مطالعه موردی: معدن سنگ آهن آنومالی شمالی بافق). فصلنامه زمین‌شناسی ایران، شماره 36، زمستان 94، صص 45-33.
جعفری، ابوالفضل، نجفی، اکبر، مافی غلامی، داوود. (1389). ارزیابی اثرات محیط زیستی ساخت و بهره­برداری جاده­های جنگلی (مطالعه موردی: جاده جنگل آموزشی و پژوهشی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت‌مدرس). دو فصلنامه محیط‌زیست و توسعه، سال 1. شماره 2. پاییز و زمستان 1389. صص 78-71.
 ذاکری، جبار علی. مختاری، سمانه. (1385)، بررسی سامانه مدیریت بلایای طبیعی و مخاطرات زمین در شبکه راه‌آهن ایران، دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه طبیعی، تهران.
رضایی کلج، سمانه، کریم‌زادگان، حسن. (1393)، بررسی اثرات زیست‌محیطی احداث راه‌آهن قزوین –رشت (مطالعه موردی منطقه منجیل)، هفتمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط‌زیست، تهران.
شریعت، محمود، منوری، مسعود. (1378). مقدمه­ای بر ارزیابی اثرات زیست‌محیطی. سازمان حفاظت از محیط‌زیست. صص 117-114.
طاهری، محمد، غلامعلی فرد، مهدی، جلیلی قاضی‌زاده، مهدی، ثاقبیان، سیدمهدی. (1396). ارزیابی اثرات محیط زیستی محل دفن پسماندهای جامد شهری تبریز با استفاده از ماتریس‌های RIAM و LEOPLD (یادداشت پژوهشی). مهندسی عمران و محیط‌زیست (دانشکده فنی). تابستان 1396، دوره  47، شماره  2 ; صص 77-87.
عباس‌پور، مجید. کرباسی، عبدالرضا، سخاوت جو، محمدصادق، سعیدی، محسن، زاهد، فاطمه. (1389). دستورالعمل ارزیابی اثرات زیست‌محیطی طرح‌های حمل و نقل ریلی. انسان و محیط‌زیست. دوره 8. شماره 4. زمستان 1389. صص 17-36.
غلامعلی فرد، مهدی, میرزایی، محسن, حاتمی منش، مسعود, ریاحی بختیاری، علیرضا, صادقی، مهربان.(1393). کاربرد ماتریس ارزیابی اثرات سریع و ماتریس ایرانی (اصلاح شده لئوپولد) در ارزیابی اثرات محیط زیستی محل دفن پسماند جامد شهرکرد. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد. فروردین و اردیبهشت 1393 ، دوره 16،  شماره  1؛ صص 31-46.
قاضی میرسعید، سید شهناز. (1386). کاربرد ماتریس پاستاکیا در ارزیابی بزرگراه تهران - پردیس و پارک خجیر. فصلنامه زمین‌شناسی محیط‌زیست. سال اول. شماره 2. تابستان 1386.
منوری، مسعود. (1380). راهنمایی ارزیابی اثرات زیست‌محیطی بزرگراه­ها. انتشارات سازمان حفاظت از محیط‌زیست و برنامه عمران ملل متحد. صص 53- 34.
مهردادی، ناصر، خاکپور، امیر، سروش، مژده، خزاعی، نوشین، (1390)، ارزیابی اثرات زیست‌محیطی احداث خط راه‌آهن اینچه‌برون - گرگان، پنجمین همایش ملی مهندسی محیط‌زیست، تهران.