ردیابی پدیده گرد و غبار در نیمه غربی ایران

نویسندگان

چکیده

غرب ایران هرساله به‌طور مکرر تحت تأثیر پدیده گرد و غبار قرار می‌گیرد. این پدیده در سال‌های اخیر جنبه‌های مختلفی از زندگی مردم را در این منطقه متأثر ساخته است. هدف این تحقیق شناسایی منشأ گرد و غبارهای وارد شده به نیمه غربی ایران و ردیابی مسیر حرکت آن‌ها می‌باشد. روش تحقیق ترکیبی از بررسی‌های مدلی و سنجش از دوری می‌باشد. داده‌های مورد استفاده دوره زمانی 30 ساله از 1979-2008 را پوشش می‌دهد و شامل: داده‌های ساعتی گرد و غبار ایستگاه‌های سینوپتیک (8 نوبت در شبانه روز)، دمای درخشایی طول موج‌های 11 و 12 میکرومتر برای بارزسازی گرد و غبار در تصاویر MODIS، و داده‌های GDAS (امانه یکپارچه‌سازی داده‌های جهانی)، برای ردیابی مسیر ذرات در محیط مدل HYSPLIT می‌باشند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که ایستگاه‌های دزفول و بوشهر به‌عنوان دو مرکز بحرانی گرد و غبار در نیمه غربی ایران هستند. فصل بهار بیش‌ترین رخداد گرد و غبار را دارد. ماه‌های ژوئیه، مه و ژوئن بیش‌ترین و ماه دسامبر کم‌ترین رخداد را دارند. در طول شبانه روز نیز بیش‌ترین رخداد گرد و غبار بین ساعت‌های 9 صبح تا 6 بعدازظهر ثبت شده است. منطقه مرزی بین سوریه و عراق، غرب و جنوب غرب عراق به ترتیب دو کانون اصلی گرد و غبار برای منطقه مورد مطالعه هستند. هم‌چنین در موارد محدودی منطقه‌ی شرق و شمال شرق عربستان نیز یکی دیگر از کانون‌های گردوغبار شناسایی شد. نتایج حاصل از ردیابی نشان می‌دهد که دو مسیر اصلی برای انتقال گرد و غبار به منطقه مورد مطالعه قابل تشخیص است، 1- مسیر شمال غربی – جنوب شرقی 2- مسیر غربی- شرقی و در موارد محدودی مسیر شمالی – جنوبی است. بر اساس نتایج به دست آمده از پردازش تصاویر و خروجی‌های مدل منطقه‌ی مرزی بین سوریه و عراق و مسیر شمال غرب – جنوب شرق به ترتیب منشأ و مسیر اصلی ورود گرد و غبار برای نیمه غربی ایران محسوب می‌شوند.

کلیدواژه‌ها