بررسی تأثیر خشک‌سالی‌های هواشناسی بر کمیت و تداوم رواناب‌های سطحی در مناطق خشک (مطالعه‌ی موردی: استان کرمان)

نویسندگان

دانشگاه کاشان

چکیده

هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت خشک‌سالی هواشناسی و هیدرولوژیکی منطقه و بررسی ارتباط آن‌ها می-باشد. بدین منظور، پس از بررسی همگنی و رفع نواقص آماری به ارزیابی خشک‌سالی هواشناسی و هیدرولوژیکی با استفاده از شاخص SPI و  SRIدر مقیاس‌های مختلف زمانی پرداخته شد. سپس ارتباط بین خشک‌سالی هواشناسی و خشک‌سالی هیدرولوژیکی و ارتباط بین خشک‌سالی هواشناسی با وقوع خشک‌سالی هیدرولوژیکی با تأخیر‌های زمانی مختلف، با استفاده از همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی وضعیت خشک‌سالی و مقایسه شاخص‌های مذکور نشان داد که در همه ایستگاه‌های هواشناسی از حدود سال 1379 دوره-های خشک‌سالی افزایش یافته و بیشترین ارتباط بین این دو نوع خشک‌سالی، در دوره 48 ماهه است. همچنین بر اساس نتایج شدت خشک‌سالی هیدرولوژیکی در منطقه بیشتر از خشک‌سالی هواشناسی است. براساس مقدار میانگین شاخص‌های خشک‌سالی، تعداد دوره‌های خشک‌سالی‌های هواشناسی 14 سال، و تعداد دوره‌های خشک‌سالی‌های هیدرولوژیکی 15 سال بوده که شدیدترین آن‌ها به ترتیب در سالهای 1367 و 1387 رخ داده است. خشک‌سالی هواشناسی در ابتدای دوره مطالعه تأثیر زیادی روی خشک‌سالی‌های هیدرولوژیکی نداشته؛ ولی از سال 1383 شدت خشک‌سالی هیدرولوژیکی در منطقه افزایش یافته است. همبستگی بین شاخص SPI و شاخص SRI در ایستگاه‌های مختلف مورد مطالعه، روند یکسانی نداشته و بیشترین معنی‌داری بین شاخص‌های خشک‌سالی هیدرولوژیکی و هواشناسی 48 ماهه وجود داشته است (6 مورد از مجموع 11 مورد با ضریب همبستگی بین 53/0 تا 872/0). بر اساس نتایج حاصل از همبستگی پیرسون بین دو شاخص مورد استفاده با تأخیرهای 1، 2، 3 و 4 ماهه، در 9 ایستگاه بیشترین مقدار همبستگی بین شاخص  SPI هر دوره با شاخص SRI همان دوره مشاهده شد. بنابر نتایج حاصله، خشک‌سالی هواشناسی بلافاصله باعث کاهش جریان رودخانه‌های منطقه شده و بر شاخص خشک‌سالی هیدرولوژیکی تأثیر می‌گذارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study the effect of meteorological droughts on the quantity and continuity of the surface runoff in an arid region (A Case study: Kerman province)

نویسندگان [English]

  • Somayeh Yosefzadeh
  • Reza Ghazavi
  • Siyamak Dokhani
چکیده [English]

Drought is one of the most prevalent and dangerous disturbances around the world, which cause significant economic and agricultural losses. Kerman province located in the center of Iran is in the first places of drought. The purpose of this research was to investigate the meteorological and hydrological drought condition of the study area. The relationship between meteorological and hydrological drought was also investigated. For this propose, 11 hydrometric stations and 10 precipitation hydrometric stations were extracted. The hydrological and drought indicators were measured using SPI and SRI were calculated at different time scales. Then, the relationship between meteorological drought and hydrological drought, as well as the relationship between meteorological drought with hydrological drought occurring with different time delays, were analyzed using Pearson correlation. The comparison between SPI and SRI indexes showed that in all meteorological stations, drought periods have increased since 2000. The highest correlation between these two types of droughts in the region was related to 48 month periods. The results showed that hydrological drought severity is more than meteorological drought in the region. At the beginning of the study period, meteorological droughts have not an important different with hydrological droughts; however, since the year 2004, the severity of hydrological drought has increased continuously in the region. The correlation between SPI and SRI index at different stations was not the same. The results of the Pearson correlation between SPI and SRI index with delay of 1, 2, 3 and 4 months showed that the highest correlation between SPI and SRI were occurred for the same period. These results also indicate that meteorological droughts immediately affect the river flow and consequently, the hydrological drought was happened

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought
  • SPI Index
  • SRI Index
  • Pearson Correlation
  • Kerman province

مراجع

Ayantobo, Olusola O, Li, Yi, Song, Songbai, Yao, Ning (2017). Spatial comparability of drought characteristics and related return periods in mainland China over 1961–2013, Journal of Hydrology, Issue 550, PP 549–567. Badou, D. F, Diekkrüger, B, Kapangaziwiri, E, Mbaye, M. L, Yira, Y, Lawin, E. A, ... & Afouda, A (2018). Modelling blue and green water availability under climate change in the Beninese Basin of the Niger River Basin, West Africa. Hydrological Processes, 32(16), 2526-2542. Bola, G, Mabiza, C, Goldin, J, Kujinga, K, Nhapi, I, Makurira, H, Mashauri, D (2013). Coping with droughts and floods: A Case study of Kanyemba, Mbire District, Zimbabwe, Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, Issue 67, PP 180–186. Edossa, Desalegn. Chemeda, Babel, Mukand. S, Gupta, Ashim. Das (2010). Drought analysis in the Awash River basin, Ethiopia, Water Resource Manage, Issue 24, PP 1441-1460. Javan, K, Azizzadeh, M. R, & Yousefi, S (2016). An Investigation and assessment of meteorological drought in Lake Urmia Basin using drought indices and probabilistic methods. Natural Environment Change, 2(2), 153-164. Long, Di, Shen, Yanjun, Sun, Alexander, Hong, Yang, Longuevergne, Laurent, Yang, Yuting, Li, Bin, Chen, Lu (2014) ‘Drought and flood monitoring for a large karst plateau in Southwest China using extended GRACE data’, Remote sensing of environment, Elsevier, Volume 155, pp 145–160. Mckee, Thomas. B, Doesken, Nolan. J, Kleist, John (1993). The relationship of drought frequency and duration to time scales, preprints Eighth Conference on Applied Climatology, pp 179-184. Mishra AK, Desai VR, Singh, VP (2007). Drought forecasting using a hybrid stochastic and neural network model, Journal of Hydrologic Engineering, Volume 12, Issue 6, PP 626–638. NKomozepi, Temba, Chung, Sang-Ok (2014). The effects of climate change on the water resources of the Geumho River Basin, Republic of Korea, Journal of Hydro-environment Research, Volume 8, Issue 4, PP 358– 366. Shukla SHraddhanand, Wood Andrew. W (2008). Use of a standardized runoff index for characterizing hydrologic drought, Geophysical Research Letters, Issue 35, PP 1-7. Tokarczyk T, Szalinska W (2014). Combined analysis of precipitation and water deficit for drought hazard assessment, Hydrological Sciences Journal, Volume 59, Isseu 9, PP 1675-1689. Vicente-Serrano Sergio. M, Lopez-Moreno Juan. I (2005). Hydrological response to different time scales of climatological drought: an evaluation of the Standardized Precipitation Index in a mountainous Mediterranean basin, Hydrology and Earth System Sciences, Issue 9, PP 523-533. Wang, Zhaoli, Zhong, Ruida, Lai, Chengguang, Zeng, Zhaoyang, Lian, Yanqing, Bai, Xiaoyan (2018). Climate change enhances the severity and variability of drought in the Pearl River Basin in South China in the 21st centuryt, Agricultural and Forest Meteorology, Volume 249, PP 149–162.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار