رتبه‌بندی و تحلیل توازن توسعه‌ی زیرساختی و طبیعی در شهرستان‌های استان خراسان رضوی

نویسندگان

سازمان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی

چکیده

بررسی وضعیت نابرابری در نواحی جغرافیایی همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های محققان در حوزه‌ی مطالعات شهری و منطقه‌ای است. این نابرابری و عدم توازن در بین مناطق، نتیجه‌ی وجود عوامل مختلفی مانند منابع طبیعی، موقعیت جغرافیایی، نیروی انسانی و به‌ویژه سیاست‌گذاری‌های دولتی است. مطالعات منطقه‌ای به‌ویژه در مقیاس کلان یکی از راه‌های کشف نابرابری‌ها و تصمیم‌گیری مناسب برای کاهش آن‌ها در ایجاد توازن بین مناطق است. هدف این نوشتار بررسی و تعیین ‌توازن، توسعه‌یافتگی و تعارض‌ در شهرستان‌های استان خراسان رضوی و رتبه‌بندی آن‌ها به لحاظ میزان برخورداری از شاخص‌های مختلف توسعه است. این تحقیق از نوع کاربردی و از لحاظ روش‌شناسی، توصیفی-تحلیلی است که در آن با استفاده از مدل‌هایMACBETH  و MOORA و نرم‌افزار Arc GIS اقدام به رتبه‌بندی در مقیاس شهرستان‌ها شده است. جهت تعیین ‌توازن و تعارض‌ توسعه، 39 متغیر در قالب شش دسته شاخص اجتماعی-سلامت، فرهنگی-تفریحی، زیربنایی، اقتصادی، مخاطرات طبیعی و زیست‌محیطی جمع‌آوری و تحلیل شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که شهرستان باخرز، مشهد و بجستان به ترتیب رتبه‌ی اول تا سوم و شهرستان‌های سرخس، رشتخوار و زاوه نیز به ترتیب در رتبه‌های پایین با فاصله‌ی زیاد از هم قرار گرفته‌اند. بیشتر شهرستان‌های دارای توازن در شرق و مرز شرقی و جنوب شرقی استان قرار دارند. همچنین اکثر شهرستان‌ها تنها در شاخص‌های طبیعی یا زیرساختی توسعه‌یافته محسوب می‌شوند و به‌جز چند شهرستان بجستان، گناباد و نیشابور در سایر شهرستان‌ها تعارض در هر دو بخش مشاهده می‌شود. لذا به منظور جبران این نابرابری‌ها و عدم تعادل‌ها ضروری است که در سیاست‌گذاری‌های توسعه‌ی منطقه‌ای توجه ویژه‌ای برای کاهش شکاف توسعه بین مناطق توسعه‌یافته و کمتر توسعه‌یافته صورت پذیرد و توازن توسعه‌ای تقویت گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ranking and analysis of the balance of infrastructure and natural development in the cities of Khorasan Razavi province

نویسندگان [English]

  • Hossein Aghajani
  • mozhgan arasteh
چکیده [English]

The study of inequality in geographical areas is always one of the most important concerns of researchers in the field of urban and regional studies.The purpose of this paper is to investigate and determine the balance, conflict and imbalances in the counties of Khorasan Razavi province and rank them in terms of different developmental indicators. This is an applied research and methodologically, it is descriptive-analytical in which using MACBETH, MOORA and Arc GIS models spectroscopy and ranking are performed on a county scale. To determine the development pattern of balance and conflict, 39 variables were collected and analyzed in 6 categories of social-health, cultural-recreational, infrastructure, economic, natural and environmental hazards. The results show that Bakharz, Mashhad and Bajestan are ranked first to third respectively, while Sarakhs, Roshtkhar and Zaveh are ranked last, respectively, and there is a large gap in the extent of development between the first and last counties. As the spatial distribution of city balance levels indicates that Most of the balanced counties are located on the east and east and southeast boundaries of the province and this shows the regional imbalance. Also, most counties are only developed on natural or infrastructure indicators, And with the exception of a few counties of Bajestan, Gonabad and Neyshabur in other counties there is conflict in both parts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Balance
  • conflict
  • Regional Development
  • Mora Model
  • MACBETH

مراجع

Bana e costa, C., Chagas, M. (2004). A career choice problem: An example of how to use MACBETH to build a quantitative value model based on qualitative value judgments. European Journal of Operational Research, 153, 323-331. Carlos A.Bana e Costa & Manuel P.Chagas. (2004). A career choice problem: An example of how to use MACBETH to build a quantitative value model based on qualitative value judgments, European Journal of Operational Research, 153, 323-331. Dhouib, D. (2014). An extension of MACBETH method for a fuzzy environment to analyze alternatives in reverse logistics for automobile tire wastes. Omega, 42, 25–32. Dong.C, Liu.J, and Song, Q. (2009). Reserch on regional economical level of Ancang river basin based on grey cluster and GIS. Chinese Academy of Surveying and Mapping, 16 Beitaiping Road, Beijing, China. 100039. Edward L. Glaeser, Matthew G. Resseger & Kristina Tobio. (2008). URBAN INEQUALITY. Cambridge: NATIONAL BUREAU OF ECONOMIC RESEARCH. Elias Eyasu. (2002). FARMERS'PERCEPTIONS OF OIL FERTILITY CHANGES AND MANAGEMENT”, Institute for Sustainable Development. Huby.M, Owen. A and Cinderby.S. (2007). Reconciling socio- economic and environmental data in a GIS context: An example from rural England. Applied Geography, Number 10, 1-10. Joao, O. S, Manuela, L. M. & Carloes, M. F. (2009). A Multivariate Methodology to Uncover Regional Disparities: A Contribution to Improve European Union and Governmental Decisions. Departamento de Mathematical Faculdade de Ciencias e Tecnologia –U.N.L, Lisbon, Portugal, 149-165. Karande, P, & Chakraborty, S. (2013). Using MACBETH method for supplier selection in manufacturing environment. International Journal of Industrial Engineering Computations, 4, 259–272. Karande, P, & Chakraborty, S. (2012). Application of multi-objective optimization on the basis of ratio analysis (MOORA) method for materials selection, Materials & Design, 37, 317-324. Noorbakhsh, F. (2004). Human Development and Regional Disparities in India. . Center for Development Studies Department of Economics University Glasgow. NOVIANTO, Enggar Dwi; HANDAYANI, Wiwandari. (2018). Study of Regional Disparities among Districts in East Java Province. The Indonesian Journal of Planning and Development, 3, (2). OECD. (2001). TERRITORIAL DEVELOPMENT OECD Proceedings, Towards a New Role for Spatial Planning. Rajalakshmi k, Phil. , M.A, M. (2018). INEQUALITIES OF DEVELOPMENT IN TAMIL NADU. Asia Pacific Journal of Research Vol: I. Issue LVV, 1-3. Rastyapina, O. A & Korosteleva. N. V.(2016). Urban Safety Development Methods. Procedia Engineering, 150, 2042-2048. Rodrıguez-Oreggia Eduardo. (2005(. Regional disparities and determinants of growth in Mexico”, The annals of Regional Science, 39, 207–220. Theresa,M. Greaney, Yao Li. (2016). Multinational enterprises and regional inequality in China. Journal of Asian Economics, 1-14. Thomas Jayan Jose. )2003 .(Economies of Scale, Technical Progress and Regional Growth Disparities: Indian Industry, Cambridge Journal of Economics. Trivess Moore & David Higgins. (2016). Influencing urban development through government demonstration projects. Cities, 56, 9-15. Wu Yanrui. (2006). Regional Growth, Disparity and Convergence in China and India: A Comparative Study”, International Conference Emerging China, 12, 1-19. Yehua Dennis Weia,Han Li , Wenze Yueb. (2017). Urban land expansion and regional inequality in transitional China. Landscape and Urban Planning 163, 17-31.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار