ارزیابی و تحلیل تأثیر مؤلفه‌های جهانی‌شدن در شهر (نمونه‌ی پژوهشی: کلان‌شهر مشهد)

نویسندگان

1 پارک علم و فناوری خراسان رضوی

2 شرکت آرمان پژوهان آباد ایرانیان

3 دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

جهانی‌شدن و جهانی‌سازی، عمدتاً به ابتکار و در چارچوب نیازهای جدید "نظام سرمایه‌داری سلطه‌طلب" بوده و برآیند عمومی آن، گذار جامعه‌ی صنعتی قرن بیستم به جامعه‌ی اطلاعاتی قرن بیست‌و‌یکم و ایجاد یکپارچگی نسبی در نظام روابط سنتی میان کشورها، شهرها و خلق دنیای شبکه بوده است. در این میان شهرها به دلیل اهمیت همه‌جانبه‌شان در کانون جهانی‌شدن قرار گرفته‌اند. این فرآیند در کشورهای درحال‌توسعه از جمله ایران نیز کم‌وبیش آثار خود را نشان داده است. جهانی‌شدن یا جهانی‌سازی، فرآیندی پیچیده و چندمؤلفه‌ای است و محققان و صاحب‌نظران نسبت به اهمیت و اولویت مؤلفه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسیِ جهانی‌شدن دیدگاه و نظر واحدی نداشته‌اند. برخی چون گیدنز و رابرتسون مؤلفه‌ی فرهنگی را به دلیل نقشی که در شتاب بخشیدن به جهانی‌شدن داشته و دارد، در اولویت قرار داده‌اند. در ایران نیز از جهانی‌شدن به‌ویژه در رابطه‌ی فرهنگی به‌عنوان "تهاجم یا جنگ نرم" نام برده‌اند که حساسیت و اهمیت شناخت همه‌جانبه‌ی جهانی‌شدن شهرها به‌ویژه کلان‌شهرها را گوشزد می‌کند. در این میان، کلان‌شهر مشهد به دلیل موقعیت و اهمیت ملی و بین‌المللی خاص خود و جذب سالیانه‌ی بیش از 20 میلیون نفر زائر و گردشگر، حساسیت خاصی دارد که موردتوجه این تحقیق قرار گرفته است. هدف این تحقیق که داده و اطلاعات موردنیاز به ‌صورت کتابخانه‌ای و اسنادی و بررسی‌های میدانی فراهم شده است؛ ارزیابی و تحلیل مؤلفه‌های جهانی‌شدن در کلان‌شهر مشهد بوده که در دو بخش پیگیری شده است: یکی شناخت و اولویت‌بندی تأثیرات مشاهده شده؛ و دیگری، شناخت ساختار ارتباطی مؤلفه‌های منتخب در جهانی‌شدن کلان‌شهر مشهد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که دغدغه و نگرانی اصلی شهروندان مشهدی در فرآیند جهانی‌شدن این کلان‌شهر، در حوزه‌ی فرهنگی است، چراکه به نظر اکثریت آن‌ها این مؤلفه می‌تواند با تحریک و جهت دادن به افکار و ایده‌آل‌ها و ارزش‌های جوانان و جایگزینی ارزش‌های فرهنگی بیگانه با ارزش‌های تاریخی، فرهنگی، مذهبی و بومی و در یک کلام هویت آن‌ها را سرکوب کند. در مورد ساختار ارتباطی مؤلفه‌های منتخب نیز با بهره‌گیری از مدل معادلات ساختاری و... معلوم شد که میان سه‌ مؤلفه‌ی "اقتصادی"، "اجتماعی" و "فرهنگی" روابط ساختاری معنی‌داری برای توضیح و تبیین جهانی‌شدن کلان‌شهر مشهد وجود دارد؛ بنابراین می‌توان از طریق هر سه مؤلفه‌ی مورد بحث، جهانی‌شدن کلان‌شهر مشهد را بررسی کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Evaluation and Analysis of Globalization Components in a City (Case Study: Metropolis of Mashhad)

نویسندگان [English]

  • Mahdi marvi 1
  • seyyed dana alizadeh 2
  • Mohammad Soleimanimehranjani 3
  • Mojtaba javdan 3
چکیده [English]

Globalization has been mainly based on the initiatives and new demands of hegemonic capitalism system and its general outcome has been a transition from 20th century industrial society to 21st century information society and building relative integrity in the system of traditional relations between countries, cities and creation of network world. The result of globalization in the cities of third world countries and the cities in transition from collective values and culture to the acceptance of capitalism interests is three-dimensional tangible damages in urban space and urban life. These three dimensions include economic, social and cultural fields at an international level and a political major field at the national level. This is more tangible and critical in the cities with a historic-cultural background and religious cities that play the role of culture building centers and culture promotion. Therefore, recognition of context related to the globalization components of these kinds of cities take priority and must be studies and analyzed properly. Metropolis of Mashhad as Iran’s religious capital plays a major and undeniable role in cultural promotion and deepening at the national and international level. The appearance of globalization traits and characteristics in this city can cause various negative consequences. The dominant powers in the process of globalization have defined a social and cultural role, in addition to economic and political ones, as one of the main components of globalization in format of cultural assimilation and destruction of societies through comprehensive expansion of cyberspace as one of the components and fundamentals of “globalization” that is referred to as “soft warfare”. In this perspective, the recent study has pursued the evaluation and analysis of globalization in the metropolis of Mashhad in two aspects: recognition and prioritizing the observed effects and recognition of communicative structure of the selective components in the globalization of Mashhad.

کلیدواژه‌ها [English]

  • globalization
  • Cultural Pathology
  • globalization of the city
  • metropolis of Mashhad

مراجع

Aguilar, A. G, Ward, P. M, & Smith Sr, C. B. (2003). Globalization, regional development, and mega-city expansion in Latin America: analyzing Mexico City’s peri-urban hinterland. Cities, 20 (1), 3-21. Beall, J. (2002). Globalization and social exclusion in cities: framing the debate with lessons from Africa and Asia. Environment and Urbanization, vol. 14, pp. 41-51. Body-Gendrot, S. (2012). Globalization, fear and insecurity: the challenges for cities north and south. Palgrave Macmillan. Burja. J and Castell, M. (2005). Local and Global the Management of Cities in the Information Age. UN habitat press. London. Eade, J. (2005). Living the global city. Routledge press. London. Ergazakis. E, Askounis. D and Charalabidis. Y. (2011) Digital Cities: Towards an integrated decision support methodology. Telematics and Informatics. Vol 28, 148–162. Fernandez, C, Audirac, I, Fol, S, & Cunningham‐Sabot, E. (2012). Shrinking cities: Urban challenges of globalization. International journal of urban and regional research, 36 (2), 213-225. Friedmann. J. (2005). Globalization and the emerging culture of planning. Progress in Planning.Vol. 64, 183–234. Kanbur. R. (2015). Globalization and Inequality. Handbook of Income Distribution, Volume. 2, 1845-1881. Kang, J, X, W, Yu, L, Ning, Y. (2010). Localization, urbanization and globalization: Dynamic manufacturing specialization in the YRD mega-city conglomeration. Cities, Volume 99, 1-14. Landis. D. (2008). Globalization, migration into urban centers, and cross-cultural training. International Journal of Intercultural Relations, Vol 32, 337-348. Marsden. Ch. (2000). Regulating the global information society. Routledge publication. UK. Mc Adams, M. (2007). Global Cities as Centers of Cultural Influence: A Focus on Istanbul, Turkey. Journal of global culture studies, Volume 3, 151-165. Narayana, M.R. (2010). Impact of Economic Globalization on Urbanization: A Comparative Analysis of Indian and Select Global Experiences. India Quarterly, vol 66, 1: 91-116. Oduwaye, L. (2006). Effects of globalization on cities in developing countries. Journal of Social Sciences, 12 (3), 199-205. Parnreiter, C. (2012). Global cities and the production of uneven development. GaWC Res. Bull, (394), 291-295. Pick. J and Nishida. B. (2014). Digital divides in the world and its regions: A spatial and multivariate analysis of technological utilization. Technological Forecasting & Social Change. Vol 23, 1-17. Servaens. J and Carpeinter. N. (2006). Toward a sustainable information Society. Intelect publication. UK. Sharifonnasabi, Z, Bardhi, F, Luedicke, M. (2019). How globalization affects consumers: Insights from 30 years of CCT globalization research, Marketing Theory, First Published 11 Nov 2019. Shatkin. G. (2007). Global cities of the South: Emerging perspectives on growth and inequality. Cities, Vol 24, 1-15. Verginer, L, & Riccaboni, M. (2021). Talent goes to global cities: The world network of scientists’ mobility. Research policy, 50 (1), 104127. Vogel, R, Ryan, R, Lawrie, A, Grant, B, & Riedy, Ch. (2020). Global city Sydney Progress in Planning, Volume 136, Article 100426. Wang, X, & Chi, Ch. (2016). Global City Indicators: Towards a Holistic View of Low Carbon City Dimensions Energy Procedia, Volume 88, 168-175. Woo, B, and Jun, H. (2020). Globalization and slums: How do economic, political, and social globalization affect slum prevalence? Habitat International, Volume 98, 1-15. Yang, J, Tan, Y, & Xue, D. (2019). The impacts of globalization on city environments in developing countries: A case study of 21 cities in Guangdong Province, China. Journal of Cleaner Production, 240, 118273. Yiwu, Z. (2008). Cultural challenges of globalization. Journal of Contemporary China, 17 (57), 733-746.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار